Altının en saf hali olan 24 ayar (1000/1000) altın, halk arasında genellikle "Has Altın" olarak bilinir ve tüm altın hesaplamalarında temel referans olarak kabul edilir. Ancak saf altına en yakın saflıkta olan altınlar, genellikle 995/1000 veya 999,9/1000 saflıkta külçe altınlar şeklinde bulunur.

   Altının işlenerek farklı ürünler haline getirilmesi sürecinde saflığı azaltılır. Bu süreçte oluşan farklı saflıktaki altın alaşımlarının ayarlarının doğru bir şekilde belirlenmesi ve kontrol edilmesi hem üreticiler hem de tüketiciler için önemlidir. Ayar bilgisi hem ürünün değerinin hesaplanmasında hem de güvenilirliği açısından kritik bir role sahiptir.

Altının Saflık Oranları ve Ayar Damgaları

   Altından üretilen ürünler, saflıklarına göre farklı ayar derecelerine sahiptir. Üretici firmalar, bu ürünlerin üzerine ayar damgası veya altının saflık oranını belirten milyem işaretleri eklemek zorundadır. Örneğin:

•             22 Ayar: 916 milyem

•             21 Ayar: 875 milyem

•             18 Ayar: 750 milyem

•             14 Ayar: 585 milyem

•             8 Ayar: 333 milyem

   Bu damgalar hem perakendeciler hem de tüketiciler için ürünün ayarını kolayca belirlemeye yarar. Ancak damganın eksik ya da yanlış olması durumunda farklı kontrol yöntemlerine başvurulması gerekir.

Altının Ayarını Kontrol Etme Yöntemleri

   Altın ürünlerin ayarlarını belirlemek için kullanılan yöntemler dört ana başlıkta toplanabilir:

1. Damga Kontrolü

   Üreticiler, ürünlerin üzerine gözle görülebilecek şekilde ayar damgası veya milyem oranı ekler. Damga kontrolü hem mağaza çalışanları hem de tüketiciler için en basit ve hızlı yöntemdir. Ancak damganın eksik ya da yanıltıcı olma ihtimali bulunduğunda, diğer yöntemlerle doğrulama yapılması gerekebilir.

2. Mihenk Taşı ve Ayar Suları

   Bu geleneksel yöntem, uzman kuyumcular tarafından uygulanır. Test edilecek altın ürünün kaplama olup olmadığını kontrol etmek amacıyla ürünün yüzeyi kesilir ve mihenk taşı adı verilen siyah bir taş üzerine sürtülerek çizgi oluşturulur. Daha sonra bu çizgiler, farklı ayar suları ile temas ettirilir. Hangi çizginin silinmediği tespit edilirse, bu ürünün ayarını gösterir. Bu yöntem, hassas sonuçlar verse de kuyumculuk bilgisi ve dikkat gerektirir.

3. Ayar Evinde Kontrol

   Eğer önceki yöntemler sonuç vermezse veya büyük hacimli altınların kontrol edilmesi gerekirse, ayar evlerinde laboratuvar ortamında test yapılır. Bu yöntemde ürünler eritilerek incelenir ve kesin sonuçlar elde edilir. Ayar evleri, hassas ve güvenilir ölçümler yapmasıyla bilinir.

4. Özel Cihazlar ile Kontrol

   Teknolojinin gelişmesiyle birlikte altının saflık derecesini ölçen özel cihazlar geliştirilmiştir. Bu cihazlar, altının saflığını hızlı ve kesin bir şekilde belirleyebilir. Ancak bu cihazlar yaygın olmadığından genellikle büyük kuyumcu zincirlerinde veya özel laboratuvarlarda kullanılır.